Concertgebouw de Doelen, Jurriaanse Zaal, 20:15 uur
om 19:30 voorafgegaan door Trio Solé (toelichting)
Van Baerle Trio
| Maria Milstein | viool |
| Gideon den Herder | cello |
| Hannes Minnaar | piano |
| Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) |
Pianotrio in E KV542 (1788) |
|
Allegro |
|
|
Bedřich Smetana (1824-1884) |
Pianotrio in g opus 15 (1855) |
|
Moderato assai |
|
| pauze |
|
|
Franz Schubert (1797-1828) |
Pianotrio nr.2 in Es opus 100 / D929 (1827) |
|
Allegro |
Van Baerle Trio
In maart 2011 vond de debuut-tournee van het Van Baerle Trio langs de Nederlandse zalen plaats, die door de nationale pers met groot enthousiasme ontvangen werd. In dezelfde maand speelde het trio in de serie Jonge Nederlanders van het Concertgebouw. Voor het seizoen 2013/14 werden ze geselecteerd voor de ECHO Rising Stars tournee, waarbij ze in steden als Wenen, Parijs, Keulen aandeden.
Bij het Concours International de Musique de Chambre de Lyon won het Van Baerle Trio in april 2011 de eerste prijs, de publieksprijs en twee extra prijzen. Kort daarop won het trio tijdens de finale van het Vriendenkrans Concours in het Concertgebouw Amsterdam de Vriendenkrans en de Publieksprijs en werd uitverkozen tot Radio 4 Talent van het Jaar.
Het Van Baerle Trio treedt regelmatig op in Nederland, Frankrijk en Duitsland, en was meerdere malen te horen en te zien op radio en tv. Zo waren ze in Parijs bij Radio France Musique te gast in het programma ‘Génération…Jeunes Interprètes’. In 2012 verscheen de debuut-cd van het Van Baerle Trio met werken van Saint-Saëns, Loevendie en Ravel bij het label Etcetera Records (KTC 1438), die een Edison Klassiek 2013 ontving.
Donkere gedachten verdreven
‘Hier beleefde ik de gelukkigste muzikale uren van mijn leven. Deze kleine man en grote meester gaf twee improvisaties ten gehore op een pianoforte met pedaal, zo prachtig! zo prachtig! dat ik helemaal buiten mezelf was. Hij vervlocht de moeilijkste passages met de mooiste thema’s. Zijn vrouw sneed ganzenveren bij voor de kopiïst, een leerling was aan het componeren, een vierjarig jongetje liep in de tuin en zong recitatieven, kortom, alles rondom deze schitterende man was muziek!’
Dat schreef de Deense acteur Joachim Preisler na een zondagse visite aan Mozart in Wenen in augustus 1788. Twee weken eerder had Mozart de laatste hand gelegd aan een symfonie waarin hij ‘de moeilijkste passages had vervlochten met de mooiste thema’s’. Het was zijn laatste en meest complexe symfonie, de Symfonie nr.41 in C KV551 ‘Jupiter’. Maar het waren kommervolle tijden, die zomermaanden van 1788. Na zeven jaar in Wenen ging de geniale freelancer gebukt onder grote financiële misère. Adellijke geldschieters trokken zich meer en meer terug. Na een warm onthaal in Praag sloeg zijn opera Don Giovanni niet aan in Wenen, waar het publiek niet meer stond te trappelen bij zijn concerten. Bijna alle culturele activiteiten waren stilgelegd vanwege de nieuwe oorlog tussen Oostenrijk en Turkije. Mozarts inkomsten droogden langzaam op. Hij verhuisde naar een goedkopere woning buiten het centrum van Wenen. En dat bracht hij nog als een zegen: ‘Ik heb hier meer vrije tijd om te werken nu ik niet meer zo wordt opgehouden door het vele bezoek.’ Maar intussen: hij had nauwelijks opdrachten en had net zijn zes maanden oude dochtertje Theresia verloren. Daarom repte hij in een brief aan zijn financiële redder in nood, Michael Puchberg, over ‘donkere gedachten die ik met geweld moet verdrijven’. Tegen die achtergrond ontstond het zonnige, zangerige en avontuurlijke Pianotrio KV 542, volgens Mozart gecomponeerd om een excuus voor een feestje te hebben, zo schreef hij Puchberg.
Een smartelijk afscheid
Als tweede werk klinkt muziek van de vader van de Tsjechische muziek, Bedřich Smetana, de componist van het wereldberoemde symfonisch gedicht De Moldau. In zijn latere jaren werd Smetana doof en raakte hij zo in de war dat hij moest worden opgenomen in een psychiatrische inrichting in de Ke Karlovu 13 in Praag. Daar overleed hij in 1884. Een gedenksteen in zaal 172 herinnert er nog aan. Volledig doof, maar nog net op tijd had Smetana in zijn Strijkkwartet in e ‘Uit mijn leven’ een autobiografie aan het papier toevertrouwd. Vanavond klinkt zijn Pianotrio in g opus 15 uit 1855, eveneens een aangrijpend autobiografisch stuk kamermuziek, geschreven als een smartelijk afscheid van zijn dochtertje Bedřiska, die vier jaar oud overleed aan roodvonk. Urenlang kon zij naast haar vader aan de piano zitten luisteren, vooral als hij Chopin of Beethoven speelde. Toen ze pas drie was zong ze al heel zuiver liederen met vele coupletten tekst uit het hoofd. Er moet met haar een groot talent verloren zijn gegaan.
Briljante verlovingsmuziek
Wenen was in de vroege negentiende eeuw de belangrijkste muziekmetropool van Europa. En daarin speelde Franz Schubert nauwelijks een rol van betekenis. De vele muziek die wij nu van hem kennen en bewonderen was in Wenen destijds zo goed als onbekend. Ze werd hooguit door een kleine groep van trouwe vrienden en familieleden enthousiast ontvangen.
Het kamermuziekoeuvre van Schubert bestaat uit onder meer 15 strijkkwartetten, 1 strijkkwintet, 1 pianokwintet (het bekende ‘Forellenkwintet’) en 2 pianotrio’s. Veel van deze werken werden ten doop gehouden in Schuberts vriedenkring of bij Schubert thuis, waarbij zijn broers Ignaz en Ferdinand viool speelden en vader Schubert cello. Ook jurist Josef von Spaun behoorde tot Schuberts kring, hij was Schuberts oudste vriend en schoolkameraad. Toen Spaun zich verloofde, kwam Schubert met zijn Tweede pianotrio in Es opus 100 voor de dag en liet het uitvoeren bij Spauns verlovingsfeest in januari 1828.
Het eerste deel begint gedecideerd en trekt onmiddellijk de aandacht met zijn eerste dramatisch getinte thema, verderop afgelost door een lyrisch tweede thema in de cello. De twee thema’s komen tot avontuurlijke ontwikkelingen in ver verwijderde toonsoorten. De melodie van het langzame tweede deel in c-klein was zoals Schuberts kameraad Leopold von Sonnleithner later rapporteerde een Zweeds volkslied, getiteld ‘Se solen sjunker’ (De zon is onder). In het levendige Scherzo speelt zich naar het voorbeeld van Haydn een canon af tussen viool, cello en piano. Het slotdeel wordt ingeleid door een verleidelijk dansante melodie in de piano. Te midden van de kleurrijke ontwikkelingen van dit deel klinken regelmatig echo’s aan de melodie van het langzame deel. Natuurlijk mondt deze bijzondere verlovingsmuziek uit in een briljante afsluiting.
Clemens Romijn
Voorprogramma: Trio Solé
| Karen Su | viool |
| Ignasi Solé Piñas | cello |
| Sander Lekkerkerk | piano |
| Felix Mendelssohn (1809-1847) | Pianotrio op.49 no.1 in d klein |
|
Molto allegro ed agitato |
Trio Solé bestaat uit Karen Su (viool), Ignasi Solé Piñas(cello) en Sander Lekkerkerk(piano). Alle drie komen uit een ander land, zo komt Karen uit de VS, Ignasi uit Spanje en Sander uit Nederland.
Karen zit momenteel in het tweede jaar van de Bachelor en krijgt les van Igor Gruppman, de concertmeester van het Rotterdam Philharmonisch orkest. Karen won meerdere internationale concoursen, waaronder een eerste prijs in the California State Competition en ze soleerde in november 2015 met orkest in de Grote Zaal van de Doelen.
Ignasi studeert in het eerste jaar van de Master en krijgt les van Herre-Jan Stegenga. Zijn docent in Spanje was de solist van Spanjes nationale orkest, Angel Luis Quintana. Hij was vier jaar de solist van de jeugdopera in Catalonië en won concoursen in Cataluña en Barcelona.
Sander zit net als Karen in de tweede van de Bachelor en heeft les bij Stéphane de May. Hij won de eerste FestiVal d´Anniviersprix in Zwitserland, waarna hij debuteerde bij Opium op 4. Ook maakte hij in april 2015 een tour door Zwitserland en België, waar hij Mozarts twaalfde pianoconcert speelde.
Trio Solé werd opgericht in augustus 2015. Ze gaven concerten in Rotterdam, Spijkenisse en Leiden. Zij hopen nog lang samen te spelen, concerten te geven en een groot repertoire op te bouwen.
Trio Solé had graag het hele pianotrio van Mendelssohn ten gehore gebracht, echter vanwege de tijd is besloten om slechts de eerste drie delen te spelen. Deel 4 (finale) ontbreekt.
volgende concert: dinsdag 15 maart 2016
Artemis Kwartet speelt Beethoven, Schubert en Grieg