Concertgebouw de Doelen, Jurriaanse Zaal
dinsdag 16 april 2024 om 20:15
voorprogramma om 19:30 door het Aurora Trio
Matangi Kwartet
Maria-Paula Majoor (viool)
Hannelore de Vuyst (viool)
Karsten Kleijer (altviool)
Arno van der Vuurst (cello)
Joaquin Turina (1882-1949): Serenata op. 87 (1935)
Ludwig van Beethoven (1770- 1827): Strijkkwartet Nr. 8 in e Opus 59.2 (1806)
Allegro
Molto Adagio (Si tratta questo pezzo con molto di sentimento)
Allegretto
Finale, Presto
pauze
Robert Schumann (1810-1856): Pianokwintet op. 44 (1842)
Allegro brillante
In modo d’una marcia. Un poco largamente
Scherzo: Molto vivace
Allegro ma non troppo
Matangi Kwartet
Het Matangi Kwartet is al 23 jaar een graag geziene gast op Nederlandse en internationale podia, en speelt klassiek tot dance en van jazz tot pop. Sinds de oprichting, in 1999 aan de conservatoria van Den Haag en Rotterdam, heeft het kwartet zich nooit beperkt tot één muziekstijl.
De Matangi’s traden op met o.m. Maarten Koningsberger, Tania Kross, Paolo Giacometti, Severin von Eckardstein en Quatuor Ébène. Ook speelden zij met cabaretiers Herman van Veen en Youp van ’t Hek, met bandoneonspeler Carel Kraayenhof, met jazztrompettist Eric Vloeimans en pianist Martin Fondse, jazzpianist Michiel Braam, DJ Kypski, jazzvocalisten Mathilde Santing en Ruben Hein en singer-songwriters Lori Lieberman en Tom McRae. Het kwartet speelde o.m. op het Delft Chamber Music Festival, het Grachtenfestival, Festival d’ Aix-en-Provence, het Schleswig-Holstein Musik Festival, Festival de Carthage in Tunesië, de World Expo 2010 in Shanghai, het International Conservatoire Festival in St Petersburg, North Sea Jazz en het Bevrijdingsfestival Utrecht.
Met het eigen (Un)heard Music Festival, jaarlijks in Den Haag, verrassen de Matangi’s luisteraars met muziek die zij vaak nog helemaal niet kennen.
Voor meer informatie: https://matangi.nl
Nikola Meeuwsen, piano
In 2019 kreeg Nikola Meeuwsen (2002) de Concertgebouw Young Talent Award. Hij besloot pianist te worden na het horen van het Derde pianoconcert van Rachmaninov: ‘Ik werd gegrepen door de melodie in de piano direct aan het begin en voelde mij tegelijkertijd enorm aangetrokken tot zijn harmonische klankwereld.’
Nikola Meeuwsen maakte op 19 januari 2024 zijn solodebuut in het Amsterdamse Concertgebouw met werken van Schubert, Beethoven, Brahms en Schumann. Hij won op zijn 20ste als jongste musicus ooit de Grachtenfestivalprijs en was in 2023 artist in residence van dit Amsterdamse festival. In oktober 2023 speelde hij Griegs Pianoconcert in Praag, en in november Beethovens Vijfde pianoconcert met het Lets Nationaal Orkest in Dortmund. Even later speelde hij in Brussel het Concert voor twee piano’s van Mozart met Sinfonia Varsovia en zijn pianodocent Avedis Kouyoumdjian. Verder soleerde hij in pianoconcerten van Rachmaninov, Tsjaikovski, Clara Schumann en Beethoven, en trad hij op in Wales en Schotland.
Nikola Meeuwsen concerteerde met Noa Wildschut, Benjamin Kruithof, SongHa Choi, Alexander Warenberg, het Ragazze Kwartet en zijn docent en inspirator Enrico Pace. Nikola studeert sinds 2010 bij Marlies van Gent, en sinds 2014 ook bij Enrico Pace aan de Accademia Pianistica in Imola. Momenteel is hij ook student aan de Koningin Elisabeth Kapel in Brussel bij Frank Braley en Avedis Kouyoumdjian.
Spaanse avondstemming
Omstreeks 1900 werd in Spanje een muziek ontwikkeld met een typisch Spaans koloriet. Vanuit de oude volksmuziek en volksdansen werden speciale toonladders, vurige en eigenzinnige ritmen als die van de bolero en de fandango de klassieke muziek binnengesluisd. De aanzet tot deze tendens gaf componist en musicoloog Felipe Pedrell (1841-1922). Zijn belangrijkste navolgers waren Isaac Albéniz en Enrique Granados. Zij zochten in Parijs aansluiting bij het Franse impressionisme en creëerden een wat meer romantische Spaanse variant daarvan. Te midden van deze groep componisten als Albeniz, Manuel de Falla, Granados en de Catalaanse componist Federico Mompou was de in Sevilla geboren Joaquin Turina niet alleen de jongste, maar ook degene die als enige een substantieel deel van zijn oeuvre wijdde aan kamermuziek. Net als de hierboven genoemde collega’s en landgenoten studeerde Turina in Parijs en werd hij aangemoedigd en gestimuleerd door Vincent D’Indy, Maurice Ravel en Claude Debussy. In de Serenata opus 87 voor strijkkwartet uit 1935 klinkt de invloed van Debussy duidelijk door, bijvoorbeeld in de overvloedige dalende parallelle none-akkoorden. Daarnaast vertoont de muziek echo’s van de Andalusische zigeunermuziek, vol contrasterende sferen, kleuren en Spaans getinte ritmen.
Een autobiografie van Beethoven?
De drie Strijkkwartetten opus 59 van Ludwig van Beethoven ontstonden op verzoek van de Russische ambassadeur in Wenen, graaf André Razoemovski (1752-1836), die enkele stukken met Russische thema’s had besteld. De Strijkkwartetten opus 59 worden wel eens beschouwd als een soort autobiografie van Beethoven, als de weerklank van zijn bitterheid en nederlagen. Zo zou er knagende twijfel en wanhoop in doorklinken die hem beving na de ontdekking van zijn doofheid. Niet opgeloste akkoorden, plotseling inzettende en onaangekondigde thema’s. En dat alles alsof de componist zich aan zijn omgeving onttrekt en over de hoofden van de luisteraars heen speelt, zoals een anekdote bevestigt. Toen de violist Ignaz Schuppanzigh zich bij Beethoven beklaagde over de vele moeilijkheden in de eerste vioolpartij, zei Beethoven ongezouten: ‘Dacht u, dat ik aan uw ellendige snaren heb gedacht toen de geest tot mij sprak?’
De opening van het Strijkkwartet in e opus 59 nr. 2 roept herinneringen op aan het begin van de Derde symfonie ‘Eroica’ en is vol nervositeit en gejaagde spanning. Beethovens leerling Carl Czerny herinnerde zich dat Beethoven het langzame deel componeerde terwijl hij naar een met sterren bezaaide hemel tuurde. De koraalachtige opening wijst al vooruit naar de Heiliger Dankgesang in het Strijkkwartet opus 132. Het Russische thema in dit kwartet klinkt in het Trio (middendeel) van het snelle Scherzo, eerst in de altviool en vervolgens in de tweede viool, cello en eerste viool. Het snelle slotdeel, Presto, is overwegend licht, joviaal en zorgeloos.
Romantiek uit Leipzig
Dan muziek van 36 jaar later, van 1842, het jaar dat voor Robert Schumann grotendeels in het teken van de kamermuziek. Hij bestudeerde toen intensief kamermuziek van Haydn, Mozart en Beethoven, en stortte vervolgens het ene na het andere bevlogen werk op papier schreef: zijn Pianokwintet, Pianokwartet, de Fantasiestücke opus 88 voor pianotrio en de drie Strijkkwartetten opus 41. Clara Schumann verzorgde de première van het Pianokwintet in Leipzig in 1843 en nam het werk mee op haar tournee door Rusland in 1844. Robert was ook toen aan haar zijde en werd overvleugeld door het succes van zijn vrouw. Het werk opent met een plotse uitbarsting van energie en levenslust, lijkt een groet aan Schubert te brengen in de prachtige treurmars vol duistere sferen, is adembenemend in het wervelende scherzo en brengt de musici triomferend naar de eindstreep in de fiere finale.
Clemens Romijn
voorprogramma om 19:30: Aurora Trio
Aurora Trio is een dynamisch ensemble, gevormd door pianiste Lisa Maria Blanco, violiste Anastasia Fridman en celliste Clara Piccoli.
Afkomstig van verschillende culturele achtergronden en met podiumervaring over de hele wereld, bracht de passie voor klassieke muziek hen samen. Ze volgen alledrie hun Masterstudie op Codarts Rotterdam. Aurora Trio streeft ernaar om tijdloze melodieën te delen, van klassieke meesterwerken tot hedendaagse werken.
Ludwig van Beethoven (1770-1827): Pianotrio in D Majeur Op. 70, No 1 ‘Ghost Trio’
I. Allegro vivace e con brio
Dmitri Shostakovich (1906-1975): Pianotrio in e mineur Op. 67 No 2
I. Andante moderato
II. Allegro con Brio
Volgend concert: dinsdag 4 juni 2024
Leonkoro Kwartet speelt Weber, Sjostakovitsj en Brahms