12-2-’19: Pianokwartet Corneille

Kamermuziekvereeniging Rotterdam
20:15 – Jurriaanse Zaal – Concertgebouw de Doelen
19:30 – voorprogramma:  Methexis ensemble

Pianokwartet Corneille

Vassilis Varvaresos (piano)
Noé Inui (viool)
Georgy Kovalev (altviool)
Ella van Poucke (cello)

Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791): Pianokwartet nr.2 in Es KV493 (1786)
Allegro
Larghetto
Allegretto

Johannes Brahms (1833-1897): Pianokwartet nr.3 in c opus 60 (1855-1875)
Allegro non troppo
Scherzo: Allegro
Andante
Finale: Allegro comodo

pauze

Richard Strauss (1864-1949): Pianokwartet in c opus 13 (1884)
Allegro
Scherzo Presto-Molto meno mosso
Andante
Finale: Vivace


pianokwartet Corneille

Violist Noé Inui (1985) werd geboren in Brussel uit Japans-Griekse ouders. Hij rondde zijn studies af in Parijs, Karlsruhe (bij Ulf Hoelscher) en in zijn huidige woonplaats Düsseldorf, bij onder meer Rosa Fain. Hij won de Prix Julius Baer van de Verbier Festival Academy (2012) in Zwitserland, de 1e prijs bij Young Concert Artists/New York (2009) en de Young Talents’ Prize bij het Sibelius Concours in Helsinki (2005). Noé Inui soleert regelmatig met orkesten in Japan, Duitsland, België en Nederland. Als kamermusicus deelde hij het podium met Leonidas Kavakos en Martha Argerich. Samen met pianist Vassilis Varvaresos maakte hij in 2016 zijn debuut in het Amsterdamse Concertgebouw.

De Georgische altist Georgy Kovalev (1990) studeerde in Moskou bij Yuri Bashmet, in Keulen bij Matthias Buchholz, en bij Nobuko Imai in Genève. Hij won onder meer de 2e prijs in 2011 tijdens de Yuri Bashmet International Competition in Duitsland en in 2010 tijdens de International Brahms Competition in Pörtschach/Oostenrijk. In 2011 won hij de 1e prijs van de Neva Foundation tijdens de Verbier Festival Academy/Zwitserland en hij is een van de deelnemers aan het Yehudi Menuhin Live Music Now project in Duitsland. Georgy Kovalev speelde kamermuziek met Gidon Kremer, Christian Tetzlav en Emanuel Ax.

De Nederlandse celliste Ella van Poucke (1994) studeerde aan de Kronberg Academy bij Frans Helmerson en in Brussel bij Gary Hoffman. In 2015 won zij de 1e prijs van het International Isang Yun Cello Concours, en de Leopoldium Award, in 2014 de speciale prijs van de Grand Prix Emanuel Feuermann, in 2013 de Prix Nicolas Firmenich en de 1e prijs van het Prinses Christina Concours en in 2012 was zij Dutch Musician of the Year. Ella van Poucke concerteert in Nederland, Europa en de VS, en maakte in 2017 haar debuut bij de Brussels Philharmonic in BOZAR. In de zomer van 2017 was zij Young Artist in Residence tijdens de NJO Muziekzomer, en in 2018 ‘Artist in Residence’ van het Grachtenfestival.

De Griekse pianist Vassilis Varvaresos (1983) was in 1998 de jongste winnaar ooit van Young Concert Artists/New York. Daarna won hij nog de 3e prijs van het Enescu-concours 2014 in Boekarest en de 2e prijs van de Monte Carlo Piano Masters in 2015. Hij rondde zijn studies af aan de Juilliard School/New York en aan het CNSM in Parijs. Vassilis is veelvuldig te horen in solorecitals of met orkest in de meeste Europese landen, Japan en de VS en toerde door Japan en de VS met violist Noé Inui.


Pianoconcert in zakformaat

In zijn jonge jaren trok Wolfgang Amadeus Mozart met zijn familie langs de wegen van Europa en speelde voor de koningen van Frankrijk en Engeland. De muziek die hij destijds speelde was nieuw en erg in de mode. Mozart speelde zelf de hoofdrol op klavecimbel en werd op viool begeleid door zijn vader Leopold. Later zouden uit deze begeleide klavecimbelsonates drie nieuwe genres voortkomen, de solo-sonate (zoals de pianosonates), het pianotrio en het pianokwartet. Mozarts pianokwartetten zijn eigenlijk kleinschalige pianoconcerten, met een virtuoze pianopartij en begeleidende strijkers. Het Pianokwartet nr. 2 in Es KV 493 kwam op papier te midden van een van de productiefste periodes in zijn bestaan. Dat hij net zijn opera Le nozze di Figaro achter de rug had is hier voelbaar in de ijzersterke mengeling van ernst en scherts. En ook de nabijheid van de pianoconcerten is goed merkbaar, met de dominante piano als virtuoos solo-instrument en de drie strijkers als begeleidende partners. Het werk opent met een joyeus Allegro vol zwierige guirlandes van snelle noten in de pianopartij. Na een zeer geïnspireerd en diepzinnig langzaam deel met wonderlijke en originele samenklanken en harmonieën, sluit een geestig rondo dit prachtwerk af.

Die Leiden des jungen Johannes

Toen Johannes Brahms zich in 1861 in zijn nieuwe woonplaats Wenen vestigde, liet hij zich daar voor het eerst horen met een Pianokwartet, zijn eerste, waarvan hij zelf de pianopartij voor zijn rekening nam. Sinds die tijd is het een geliefd stuk gebleven, vooral voor pianisten die zowel van solo-spel als van kamermuziek houden, want de pianopartij stelt hoge eisen aan de speler en stelt de strijkers gemakkelijk in de schaduw. Het was dit werk dat Arnold Schönberg in de jaren 1930 arrangeerde voor piano en orkest, om zo de ‘on-balans’ die hij in veel uitvoeringen hoorde te verbeteren. Aan zijn Derde pianokwartet in c opus 60 begon Brahms in de laatste levensjaren van zijn goede vriend en mentor Robert Schumann, toen hij Roberts vrouw Clara bijstond na Roberts zeldmoordpoging in 1854. De voltooiing liet meer dan twintig jaar op zich wachten, vermoedelijk vanwege de autobiografische achtergrond van het stuk. Tegenover vrienden maakte Brahms in verband met dit emotioneel geladen werk toespelingen op de hoofdpersoon van Goethes Die Leiden des jungen Werthers. In het langzame middendeel raken de melodische lijnen van cello en viool prachtig verstrengeld. Zou Brahms in stilte nog woorden onder deze zinderende frasen hebben gedacht?

Jeugdzonde van Richard Strauss

Men kan zich nauwelijks een voorstelling maken van de enorme hoeveelheid instrumentale werken die Richard Strauss in zijn jonge jaren componeerde, zo tussen 1870 en 1888. Ongeveer driekwart daarvan is namelijk verloren gegaan. Het totale aantal schijnt ongeveer de zeventig belopen te hebben. Ze ademen nog duidelijk de streng conservatieve sfeer van zijn muzikale opleiding. Basis vormt de klassieke traditie van zijn lievelingscomponist Mozart, de romantische inhoud houdt het midden tussen Schumann, Mendelssohn en Brahms. Naar enige Wagner-invloeden zoekt men hier nog vergeefs. Strauss beschouwde de werken later als jeugdzonden die hij ‘na Brahms’ eigenlijk niet meer had mogen begaan.
Het vierdelige Pianokwartet in c opus 13 werd bekroond bij een compositiewedstrijd in Berlijn in 1885. Hoewel geschreven in het hoog-romantisch idioom van zijn tijd en behept met Brahms-invloeden, heeft het een grote eigenheid in zijn scherpe contrasten. Na ontspannen lyrische passages kan plots een vurige dramatiek opsteken. Hier, bijvoorbeeld in het scherzo, verraadt zich al de latere theaterman. Op andere momenten, in bijvoorbeeld de breed gewelfde Brahms-achtige melodieën in het eerste deel, weet Strauss weer aan Brahms te ontsnappen door zijn minutieus contrapunt en het chromatisch passagewerk. Het is jammer dat dit Strauss’ enige pianokwartet is. Dit wondermooie begin in het genre is tevens zijn afscheid geworden.

Clemens Romijn


voorprogramma om 19:30

Methexis ensemble


Christos Tsogias-Razakov (hobo)
Abraham Gómez (klarinet)
Sara Molina Castellote (viool)
Esther Fernandez Olalla (altviool)
Konstantinos Sifakis (contrabas)

Programma

Sergei Prokofiev (1891-1953): Kwintet in G klein, Op.39
I. Tema con variazioni
II. Andante energico

Antonín Dvořák (1841-1904): Strijkkwartet No.12 in F groot Op.96 (American Quartet)
Gearrangeerd door Katharina Kauruff/ Abraham Gomez
I. Allegro ma non troppo

Nikos Skalkottas (1904-1949): uit Griekse dansen
I Epirotikos
II Kritikos

“Wij zijn een multicultureel collectief van muzikanten afkomstig van verschillende etnische en muzikale achtergronden. Met het geluk om elkaar te ontmoeten tijdens een studie aan Codarts en het Koninklijk Conservatorium deelden we de behoefte om onze muzikale ervaring uit te breiden en enkele van de schatten van het kamermuziekrepertoire te ontdekken.
We ontdekten dat de ongebruikelijke combinatie van instrumenten een breed scala aan kleuren en texturen biedt. Bovendien hadden we het idee om het repertoire van het ensemble uit te breiden door te werken aan onze eigen arrangementen en door verschillende concepten te creëren. Met andere woorden, onze zintuiglijke wereld (onze instrumenten, medestudenten, scholen) werd het platform om ons eigen perspectief en visie te leveren, om te communiceren met onze innerlijke wereld en om contact te maken met het publiek.

In de filosofie duidt het oude Griekse woord ‘methexis’ op de communicatie tussen de zintuiglijke wereld en de ideeënwereld.
Het Methexis Ensemble streeft ernaar om de meest interessante muzikale ideeën over te brengen via zijn speciale instrumentatie.  De groep is opgericht in september 2018 in Rotterdam, Nederland.

In het oude theater heeft het woord ‘methexis’ een andere betekenis; het wordt hier beschouwd als ‘groepsgevoel’. Het publiek wordt uitgenodigd om deel te nemen aan deze ‘methexis’ en om de mogelijkheden te ervaren die de diversiteit van het ensemble te bieden heeft.


volgend concert: dinsdag 19 maart 2019
Quatuor Ébène speelt Beethoven en Brahms

In het voorprogramma kunt u om 19.30 uur luisteren naar een optreden van studenten van het Codarts