5 november 2019: Schumann Quartett

Concertgebouw de Doelen, Jurriaanse Zaal
Kamermuziekvereeniging Rotterdam
dinsdag 5 november 2019, 20:15 uur
voorprogramma om 19.30: Codarts Trombone Ensemble

Schumann Quartett:
Erik Schumann (viool)
Ken Schumann (viool)
Liisa Randalu (altviool)
Mark Schumann (cello)

Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791): Adagio en fuga in c KV546 (1783/88)

Alban Berg (1885-1935): Lyrische Suite (1927)
Allegretto gioviale
Andante amoroso
Allegro misterioso-Trio estatico
Adagio appassionato
Presto delirando_Tenebroso
Largo desolato

pauze

Edward Grieg (1843-1907): Strijkkwartet in g opus 27 (1877-78)
Un poco andante-Allegro molto ed agitato
Romanze: Andantino
Intermezzo: Allegro molto marcato
Lento-Presto al saltarello


Schumann Quartett
Het Keulse Schumann Quartett werd in 2007 opgericht en bestaat uit de drie broers Schumann, Erik, Ken, en Mark en de Estse in Karlsruhe opgegroeide altvioliste Liisa Randalu. Het kwartet won eerste prijzen bij het internationale strijkkwartetconcours in Bordeaux en bij de achtste editie van ‘Schubert en de Moderne Muziek’ in Graz. Verder won het kwartet in 2011 bij de ‘Paolo Borciani Competitie’ en bij de ‘International Chamber Music Competition’ in Osaka. De vier musici werden begeleid door Harald Schoneweg (voormalig lid Cherubini Kwartet) aan de Musikhochschule in Keulen en Günter Pichler (voormalig lid Alban Berg Kwartet) in Madrid. Daarnaast krijgt het viertal begeleiding van onder meer Heime Müller (voormalig lid Artemis Quartett) Eberhard Feltz en leden van het Alban Berg Kwartet.
Het Schumann Quartett werd ondersteund met een beurs van Villa Musica Rheinland-Pfalz en door het Irene Steels-Wilsing fonds. Het Schumann Quartett is sinds het seizoen 2009/2010 Artist in Residence bij de “Erstklassik” serie in het Robert Schumann Auditorium in Düsseldorf. Ook zijn het graag geziene gasten bij andere concertzalen in hun thuisregio Noordrijn-Westfalen, zoals bij het Beethovenhaus in Bonn. Het kwartet gaat regelmatig op tournee naar Japan, Canada, Oostenrijk en Italië.
De afgelopen jaren werkte het kwartet samen met onder meer pianist Henri Sigfridsson, hoboist Ramón Ortega Quero, klarinettist David Orlowsky, cellist Nicolas Altstaedt en pianist Cédric Pescia. De Duitse zender WDR Classical Radio heeft al enkele malen optredens van het Schumann Quartett opgenomen en uitgezonden, onder andere met werken van Mozart en Verdi, alsook het derde strijkkwartet van de in 2010 overleden Düsseldorfse componist Jürg Baur. Het kwartet had een driejarige ‘residentie’ bij de Chamber Music Society van het Lincoln Center in New York en maakte een tournee door Japan. In 2014 verscheen de debuut-cd van het Schumann Quartett met werken van Beethoven, Bartók en Brahms, en in 2016 een cd met werken van Mozart, Ives en Verdi die in Londen als ‘Best Newcomer 2016’ werd bekroond met de BBC Music Magazine Award. Daarna volgde het album LANDSCAPE, waarin het Schumann Quartett speurt naar zijn eigen wortels en muziek combineert van Haydn, Bartók, Takemitsu en Pärt. Het laatste album ‘Intermezzo’ (2018) met muziek van Schumann, Mendelssohn en Reimann met sopraan Anna-Lucia Richter is in binnen- en buitenland enthousiast begroet. Afgelopen seizoen ging het kwartet op tournee in Israël en twee keer in de VS, en gaf het gastoptredens op festivals in Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, Nederland en Bulgarije en verzorgde het concerten in Londen, Amsterdam, Wenen, Hamburg en Berlijn. Bovendien was het ensemble ‘artiste étoile’ van de ‘Oraniensteiner Konzerte’.
Meer info op hun website


Mozart ontdekt Bach
Ontmoetingen kunnen grote gevolgen hebben. Zo ook bij Wolfgang Amadeus Mozart toen die zich in 1781 vanuit Salzburg in Wenen had gevestigd. Daar kwam hij in contact met de in Leiden geboren Oostenrijkse diplomaat Gottfried Baron van Swieten. Zonder deze vurige amateurmuzikant, geldschieter en ‘makelaar van mensen’ zou de muziekgeschiedenis tussen 1770 en 1800 drastisch anders zijn verlopen. Hij haalde Mozart over de muziek van Bach en Händel te bestuderen en te bewerken en in de barokke contrapuntische stijl te componeren. Als een studie in het strenge contrapunt in de stijl van Bach componeerde Mozart in 1783 een Fuga in c-klein voor twee klavieren. De voorafgaande prelude liet hij echter in schetsen liggen. Zo’n vijf jaar later (in 1788) bewerkte hij de fuga voor strijkers en voegde hij een inleidend Adagio toe. De dramatische en donkere inleiding en de volgende fuga veroorzaakten met hun chromatiek en gewaagde harmonisch wendingen een ware schokgolf door muzikaal Wenen.


Verborgen liefdesgroet
Naar de Lyrische Suite voor strijkkwartet van Alban Berg is het een sprong vooruit in de tijd van zo’n honderdveertig jaar, naar 1927, het jaar van de première van het stuk door het Kolisch Kwartet in Wenen. De Lyrische Suite is een schoolvoorbeeld van twintigste-eeuwse muziek met een sterk klassiek en romantisch karakter. Berg begon immers als liederencomponist in de stijl van Brahms en Wolf, en leerde omstreeks 1908 van Arnold Schönberg hoe hij zijn heftig laat-romantisch temperament kon uitleven in atonale muziek. Berg nam Schönbergs twaalftoonstechniek pas over toen hij zag dat die hem niet beperkte in zijn expressie maar juist meer mogelijkheden bood. Zo ook zijn Lyrische Suite, een werk van ruim een half uur en in zes delen Het ontleent zijn lyrische karakter deels aan citaten uit het voorspel van Wagners Tristan und Isolde en de Lyrische Symphonie van Zemlinsky. Verder bevat het werk via de letters en noten A, B, H en F gecodeerde verwijzingen naar Alban Berg en zijn (getrouwde) geliefde Hanna Fuchs-Robettin.


Echo’s van het leven
Het eerste overgeleverde en enige compleet bewaarde Strijkkwartet van Edvard Grieg in g opus 27 heeft naar Griegs eigen zeggen een autobiografische achtergrond. Grieg schreef het werk in de jaren 1877-1878 in het componeerhuisje dat hij voor zichzelf gebouwd had in Lofthus. In die verbleef hij er zonder zijn vrouw Nina, omdat hun verhouding een moeilijke periode beleefde. Grieg gebruikte als basis van het kwartet een lied dat hij schreef op woorden van Henryk Ibsen. Daarin is een man gescheiden van zijn geliefde. Hij mijmert op een zomeravond langs de waterkant en fantaseert over een watergeest die zijn geliefde bij hem terugbrengt. De liedmelodie leverde het motto-achtige thema in de langzame inleiding en in veranderde gedaante als tweede thema in het aansluitende Allegro molto. Hetzelfde thema, dat Grieg ook gebruikte aan het begin van zijn Pianoconcert, keert regelmatig terug in de loop van het kwartet en geeft het zo cyclische samenhang. Het langzame tweede deel, Romanze, wordt onderbroken door het thema, het derde deel, Intermezzo, begint ermee. En ook de langzame inleiding van het laatste deel maakt er gebruik van. Daarna barst de Finale los in een snelle springdans die uitmondt in optimistisch G-groot. Het lijkt er op dat de watergeest zijn werk gedaan heeft.

Clemens Romijn


Voorprogramma om 19u30: Codarts Trombone Ensemble o.l.v. trombonist Alexander Verbeek

Fabian Vos, Ignacio Navarro, Pedro Pires, Joao Pimentel Fernando, Francisco Pestana, Simao Ribeiro, Ricardo Rocha, Berend van Gurp, Damyan Vermaas, Helena Resende, Alexandre Correia

Programma
Richard Wagner (1813-1883): Arr. Wesley Hanson
Elsa’s Procession to the Cathedral

Steven Reinecke (1970-): Fate of the Gods

Anthony DiLorenzo (1967) Full Tilt

Biografie
Van oudsher wordt de trombone door componisten vergeleken met de stem van God. De trombone wordt ingezet als er dramatische ontwikkelingen plaatsvinden in de muziek, als er hemelse sferen worden neergezet of als de goden iets duidelijk willen maken op de aarde. Er is dan ook niks mooiers dan de klank van een groep trombones vindt het Codarts trombone ensemble.
Het conservatorium van Rotterdam heeft een decennia lange traditie met grote tromboneklassen van hoog niveau. De traditie begon bij docenten Gerard Velthuis, George Wiegel en Ben van Dijk en wordt nu voortgezet door Alexander Verbeek, Brandt Attema en Ben van Dijk. Studenten komen vanuit de hele wereld speciaal naar Rotterdam om zich op Codarts te ontwikkelen als trombonist en musicus.
Een speerpunt van het trombone curriculum zijn de groepslessen. De trombone klas begint de dag gezamenlijk met basis oefeningen op het instrument, ze luisteren naar elkaar als voorbereiding op concerten en audities en ze repeteren wekelijks als ensemble. Door een gezond groepsklimaat versterken ze elkaar en helpen ze elkaar zich voor te bereiden op de professionele wereld. Juist deze mix van individuele hoge kwaliteit en collectiviteit maken dat het Codarts Trombone Ensemble tot één van de beste ensembles van Nederland behoort.


volgend concert op dinsdag 10 december 2019: Dudok Kwartet Amsterdam speelt Haydn, Mozart & Ligeti