Kamermuziekvereeniging Rotterdam
dinsdag 8 november 2022, 20.15 uur
voorprogramma om 19:30 uur: vier pianisten spelen werk van Cyril Scott
Jurriaanse Zaal, Concertgebouw de Doelen
Azahar Ensemble
André Cebrián Garea, fluit
María Alba Carmona Tobella, hobo
Miquel Ramos Salvadó, klarinet
Antonio Lagares Abeal, hoorn
María José García Zamora, fagot
Voorprogramma
Op 13 november vindt de Codarts Piano Estafette plaats in de Westvestkerk in Schiedam. Vijftien pianisten uit de pianoklas van Bart van de Roer en Nino Gvetadze zullen daar muziek van de componist Cyril Scott (1879 – 1970) uitvoeren. Voor vanavond heeft Codarts vier pianisten geselecteerd om ook u kennis te laten maken met deze Britse componist, auteur en dichter.
Julia Tavit (piano):
Lotus Land, op. 47
Water-Wagtail, op. 71 no:3
Koen van Es (piano):
Poems I: Poppies
Poems II: The garden of soul-sympathy
Damien Heemskerk (piano):
“Poems”: no.5 Paradise-birds
Uit “Two Pierrot pieces” op.35: Pierrot Triste
David Vaamonde (piano):
“Impressions from the Jungle Book”
II. Dawn
III. Rikki-Tikki-Tavi and the Snake
IV. Morning Song in the Jungle
V. Dance of the Elephants
Codarts Piano Estafette op Zondag 13 November 2022 Vanaf 14.00 uur in de Westvestkerk, Westvest 90, Schiedam
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791): Adagio en allegro in f KV 594 (1790)
Carl Nielsen (1865-1931): Blaaskwintet opus 43 (1922)
Allegro ben moderato
Menuet
Praeludium-Tema con variazioni
pauze
Maurice Ravel (1875-1937): Suite ‘Ma mère l’oye’ (Moeder de Gans; 1908-1911)
Pavane de la Belle au Bois Dormant
Petit Poucet
Laideronette, Impératrice des Pagodes
Les entretiens de la Belle et de la Bête
Le Jardin Féerique
Joaquín Turina (1882-1949): Danzas gitanas opus 55 (Zigeunerdansen; 1930)
Zambra
Danza de la seduccion
Danza ritual
Generalife
Sacro-monte
Azahar Ensemble
Zet een fluit, hobo, klarinet, fagot en hoorn bij elkaar en er opent zich een wereld aan mogelijkheden. Het Spaans-Duitse Azahar Ensemble won de tweede prijs bij het prestigieuze ARD concours en laat daarmee zien dat de vijf musici al die mogelijkheden tot in de puntjes beheersen. Met bijzondere bewerkingen geven ze vooral muziek uit hun thuisland Spanje een prominente plek. Zo ook in dit programma, dat eerst door heel Europa zwerft maar uiteindelijk landt in het zonnige Iberisch schiereiland.
Na het winnen van de 2e prijs en de publieksprijs van de 63e ARD International Music Competition in München (de 1e prijs werd ongeldig verklaard), begon het Azahar Ensemble aan een internationale carrière met optredens in concertzalen als Musikverein in Wenen, Philharmonie in Berlijn, Prinzregententeather in München en Mozarteum in Salzburg, en festivals zoals Mozartfest in Würzburg, International Festival in Santander en Festpielhaus in Baden-Baden. Het in 2010 opgerichte Azahar Ensemble studeerde bij de fagottist Sergio Azzolini aan de Hochschule für Musik in Basel (Zwitserland) dankzij een beurs van de BBVA Foundation en het Spaans Nationaal Jeugdorkest. In 2011 ontving het ensemble een prijs in de ORPHEUS Swiss Chamber Music Competition en een jaar later de 2e prijs in de El Primer Palau muziekwedstrijd (Barcelona). In 2016 trad het Azahar Ensemble op in Montréal op het muziekfestival Les Journées des Vents, en in 2018 in Calgary, als residentiekwintet van de International Honens Piano Competition. Het Azahar Ensemble maakte opnamen voor de Bayerischer Rundfunk, SWR, Deutschland Radio Kultur, Radio Clásica España, SRF2, France Musique en Catalunya música.
Vernoemd naar ‘azahar’, de witte aromatische oranjebloesems die typisch zijn voor Zuid-Spanje, verrukt het Azahar Ensemble het publiek met ‘grote verbeelding en technische precisie’ (Süddeutsche Zeitung) waardoor de optredens van het kwintet ‘bloeien in sensuele overvloed’ (Frankfurter Allgemeine Zeitung).
Van mechaniek naar levende blazers
Het Azahar Ensemble begint met nieuw leven te blazen in een werk dat eigenlijk voor een automatisch orgeltje bedoeld was, een zogenaamde Flötenuhr. Zo’n instrument met kleine pijpjes was verbonden met een uurwerk, zodat het klinkend resultaat te vergelijken is met de torenmuziekjes die ieder kwartier door het automatisch spel op carillon klinken. Het Adagio en allegro in f KV 594 van vanavond is zo’n werk. Wolfgang Amadeus Mozart schreef dit bijzondere stuk in de droeve toonsoort f-klein in opdracht van graaf Deym-Müller en ter herdenking van een veldmaarschalk die als een wasfiguur in een doodskist met glazen deksel te bezichtigen was in een mausoleum. Daarbij klonk ieder uur een soort begrafenismuziek, iedere week een ander werk, waaronder dit bijzonder originele driedelige stuk van Mozart, vol harmonische en contrapuntische rijkdom.
De esprit van Carl Nielsen
Hierna muziek van de Deense componist Carl Nielsen (1865-1931). Hij geldt naast zijn exacte Finse leeftijdgenoot Jean Sibelius als de belangrijkste twintigste-eeuwse componist van Scandinavië. Net als Sibelius liet ook Carl Nielsen zich inspireren door de natuur, het volksliedgoed en de taal van zijn land. Daarbij ging hij uit van de Duitse romantiek, met name van Schumann en Brahms. Maar Nielsen stond open voor de vernieuwingen van zijn tijd qua ritme, melodiek en samenklank en raakte in zijn latere werken aan de grenzen van de tonaliteit. Sinds Nielsen in 1922 zijn Blaaskwintet opus 43 schreef is het een van de meest geliefde stukken in het repertoire voor blazers. De muziek is toegankelijk en bijzonder innemend door de levendige communicatie tussen de blazers onderling. Goed te merken is dat Nielsen met zijn vroege ervaring als cornetspeler in een militaire kapel de blaasinstrumenten door en door kende. De vijf musici voor wie hij dit kwintet bedacht kende hij allen persoonlijk, vandaar dat hij hen de partijen als het ware op het lijf schreef. Te horen zijn achtereenvolgens een pastorale scène (deel 1), een sierlijk menuet uit de oude doos (deel 2) en een plechtig hymne-achtig Praeludium gevolgd door vindingrijke en kleurrijke variaties (deel 3).
Muziek bij de toverlantaarn
Het was voor twee meisjes uit Parijs dat Maurice Ravel zijn pianomuziek Ma mère l’oye (Moeder de Gans) schreef, de twee kinderen van zijn beste vrienden. Het ene meisje was tien en het andere zes. In 1910 voerden ze de vijf innemende stukken uit in een concert, samen gezeten achter één piano. In de orkestversie werd het muziek voor kleine en grote mensen. Ravel sloot volledig aan bij de hang naar het sprookjesachtige en exotische in de Russische en Franse muziek van zijn tijd. Hij was een meester in het oproepen van een sprookjeswereld, de wereld van kinderen. Later orkestreerde hij de vijf stukken, voegde er nog drie aan toe en vormde zo het ballet Doornroosje. De overige delen werden daarin als dromen van de schone slaapster opgenomen.
Tussen Sevilla en Parijs
Omstreeks 1900 werd in Spanje een muziek ontwikkeld met een typisch Spaans koloriet. Vanuit de oude volksmuziek en volksdansen werden speciale toonladders, vurige en eigenzinnige ritmen als die van de bolero en de fandango de klassieke muziek binnengesluisd. Componisten als Isaac Albéniz en Enrique Granados zochten in Parijs aansluiting bij het Franse impressionisme en creëerden een wat meer romantische Spaanse variant daarvan, met sterk folkloristische elementen. De in Sevilla geboren Joaquin Turina (1882-1949) was niet alleen de jongste, maar ook degene die als enige een substantieel deel van zijn oeuvre wijdde aan kamermuziek. Daarbij werd hij aangemoedigd en gestimuleerd door zijn leraar Vincent D’Indy, en door Maurice Ravel en Claude Debussy. In de vanavond gespeelde Danzas gitanas opus 55 is zo’n fraaie mix te horen van de laat-romantiek uit de school van César Franck en D’Indy, de impressionistische klankkleuren van Debussy en Ravel én de Andalusische sferen van Turina’s geboortestreek. Turina was bijna vijftig toen hij in 1930 deze charmante pianominiaturen componeerde, hetzelfde jaar dat hij werd benoemd aan het conservatorium van Madrid. Achtereenvolgens zijn te horen een ‘zambra’ (een traditioneel feest compleet met dans en flamencomuziek), een verleidingsdans, een rituele dans, een snel perpetuum mobile, en ten slotte een klankportret van de regio Sacromonte nabij Grenada. En dat alles nu toevertrouwd aan de adem van de vijf spelers van het Azahar Ensemble.
Clemens Romijn
volgend concert dinsdag 13 december 2022: Fine Arts Quartet & pianist Itamar Golan spelen Haydn, Michael J. Evans en Brahms