Concertgebouw de Doelen, Jurriaanse Zaal, 20:15 uur
met om 19:30 een voorconcert van Trio Inopiné
| Pavel Haas Kwartet | |
| Veronika Jarůšková Marek Zwiebel |
viool |
| Radim Sedmidubský | altviool |
| Peter Jarůšek | cello |
| m.m.v. Boris Giltburg | piano |
| Sergej Prokofjev (1891-1953) | Strijkkwartet nr.1 in b opus 50 (1930) |
| Allegro Andante molto Andante |
|
| Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) | Strijkkwartet nr. 8 in c opus 110 (1960) |
| Largo Allegro molto Allegretto Largo Largo |
|
| pauze | |
| Antonín Dvořák (1841-1904) | Pianokwintet in A opus 81 (1887) |
| Allegro, ma non tanto Dumka: Andante con moto Scherzo: Furiant Finale: Allegro |
Pavel Haas Kwartet
Na het winnen van de Paolo Borciani wedstrijd in Italië in 2005 gaf het Pavel Haas Kwartet wereldwijd concerten, met lof van critici en publiek. In 2007 selecteerde de Philharmonie van Keulen het Pavel Haas Kwartet voor de ECHO Rising Stars reeks, wat resulteerde in een wereldwijde tournee. Het kwartet werd geselecteerd voor het BBC New Generation Artists scheme 2007-2009. Het kwartet heeft Praag als thuisbasis en noemde zich naar de Tsjechische componist Pavel Haas (1899-1944) die in 1941 in Theresienstadt gevangen werd gehouden en drie jaar later in Auschwitz overleed. Het Pavel Haas Kwartet studeerde onder meer bij Quartetto Italiano, Quatuor Mosaïques en de Borodin- en Amadeus Kwartetten. Ze werkten intensief samen met Milan Škampa (Smetana Kwartet) in Praag en Walter Levin (LaSalle Kwartet) in Basel. Hoogtepunten van de afgelopen jaren waren concerten in de Carnegie Hall in New York, op het Edinburgh Festival, in de Mariinsky Concert Hall in St. Petersburg en in het Louvre in Parijs. Inmiddels concerteert het kwartet wereldwijd en ondernam het tournees naar de VS en Australië. Recentelijk heeft altviolist Pavel Nikl het kwartet wegens persoonlijke omstandigheden moeten verlaten. Voor hem in de plaats is Radim Sedmidubský toegetreden, tot voor kort lid van het Škampa Kwartet en lang bevriend met het ensemble. Hij studeerde aan de Praagse Muziekacademie bij Milan Škampa, vroeger lid van het legendarische Smetana Kwartet. In 1989 was Radim Sedmidubský mede-oprichter van het Škampa Kwartet waarmee hij meer dan twintig jaar verbonden was.
Boris Giltburg, piano
De Israëlische pianist Boris Giltburg (Moskou, 1984) kreeg zijn eerste pianolessen van zijn moeder. Nadien verhuisde hij naar Israël en studeerde van 1995 tot 2007 in Tel Aviv bij Arie Vardi. In 2002 won hij de tweede prijs van de Paloma O'Shea International Piano Competition in Spanje, waar hij samen met het London Symphony Orchestra het Derde pianoconcert van Béla Bartók ten gehore bracht. Sindsdien heeft Giltburg opgetreden met onder andere het Philharmonia Orchestra, het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra, het City of Birmingham Symphony Orchestra en het Israëlisch Filharmonisch Orkest. In 2011 won hij de tweede prijs op de Arthur Rubinstein International Piano Master Competition. Op 1 juni 2013 won hij de Koningin Elisabethwedstrijd, waar hij in de finale het Derde pianoconcert van Rachmaninov speelde. Hij kreeg ook de publieksprijs, uitgereikt door de VRT.
Prokofjev in de VS
Sergej Prokofjev trad tijdens en na zijn studie aan het conservatorium van St. Petersburg op als pianist met vooral eigen werk. De enorme drijfkracht van zijn muziek en pianospel leverde hem de bijnaam ‘de motor’ op. Zijn optredens waar hij met zijn spitse granieten aanslag de meest ijzingwekkende dissonante samenklanken de zaal in lanceerde leidden tot heftige polemieken. Na de première van zijn bekende en alom geprezen Klassieke symfonie opus 25 in 1918 week Prokofjev vanwege de Oktoberrevolutie uit naar het buitenland. Na een kort verblijf in Japan leefde en concerteerde hij afwisselend in Europa en de Verenigde Staten, maar vooral in Parijs, waar Diaghilev en later Lifar Prokofjevs balletten opvoerde. In 1933 keerde Prokofjev terug naar zijn vaderland uit heimwee, of zoals hij zelf zei, omdat hij de Russische lucht en de Russische taal zo hevig miste. Hij overleed in 1953 enkele uren na Stalin.
Het Strijkkwartet nr. 1 opus 50 ontstond tijdens een uitgebreide concerttournee door de Verenigde Staten in 1930 als een opdracht van de Library of Congress in Washington. Om het werk te kunnen componeren bestudeerde Prokofjev intensief Beethovens kwartetten. De sporen van die studie zijn met name in het eerste deel (Allegro) te vinden. De twee andere delen zijn beide Andantes. Het laatste deel beschouwde Prokofjev als een van zijn beste werken uit deze periode en bewerkte hij voor verschillende andere bezettingen, onder meer in een versie voor strijkorkest. Het is een zeer intens muziekstuk met een klassieke constructie.
‘Aan de slachtoffers van de oorlog’
In 1960, zeven jaar na de dood van dictator Stalin, componeerde Dmitri Sjostakovitsj zijn Achtste strijkkwartet opus 110. Na vijfentwintig jaar van ‘innere Emigration’ stond hij zichzelf toe in zijn muziek filosofische en persoonlijke thema’s te verkennen als de dood, het noodlot, universele waarden en de strijd van de menselijke geest, vooral zijn eigen. In dit Achtste strijkkwartet citeerde Sjostakovitsj uit vroegere werken met een emotionele betekenis, zijn Eerste symfonie, de Vijfde symfonie, het Eerste celloconcert, het Pianotrio en uit de beruchte opera Lady Macbeth van Mtsensk. Het hoofdmotief is D-Es-C-H, de Duitse notennamen afgeleid van Sjostakovitsj’ initalen. Het afsluitende Largo is een langzame fuga gebaseerd op dit persoonlijke motief. Sjostakovitsj droeg het kwartet op ‘aan de slachtoffers van het fascisme en de oorlog.’
Strijkkwartet en piano vereend
Van jongs af aan was Antonín Dvořák gewend aan de combinatie van strijkers en piano. Eerst als ‘fiedelend’ jongetje in allerlei Boheemse volksmuziek en later als als beroepsaltist en violist. Hij heeft de instrumenten bijeengebracht in diverse werken voor viool of cello en piano, in vier pianotrio’s, twee pianokwartetten en twee pianokwintetten. Het eerste Pianokwintet hoort men zelden. Het is een vroeg werk uit 1872 zonder opusnummer dat we eigenlijk niet horen te kennen. In een vlaag van zelfkritiek had Dvořák het verscheurd. Het is na zijn dood toch weer komen bovendrijven. Het hier gespeelde Pianokwintet opus 81 dateert van 15 jaar later (1887). Het is een meesterwerk. Het doet niet onder voor de kwintetten van Schumann of Brahms en is in sommige opzichten misschien zelfs beter. Het is doorzichtiger en beter voor strijkers geschreven dan dat Schumann en toegankelijker en afwisselender dan het strenge en emotioneel overbeladen Pianokwintet in f van Brahms. Ook dergelijke momenten van dromerige charme op sommige rustige bladzijden van Dvořák vindt men bij Schumann en Brahms niet. Het prachtig zachte beginthema, dat door de cello met veel expressie wordt voorgedragen, is als de opkomst van een personage in een toneelstuk. Zoveel persoonlijkheid heeft het te midden van een gelijkgestemd gezelschap. De twee middendelen hebben folkloristische ingrediënten. Het Andante is gebaseerd op de Oekraïense dumka, een melancholiek klaaglied in ABA vorm (langzaam-snel-langzaam). Het derde deel is een furiant, een Boheemse dans met een krachtig ritme. De hoge pianotonen in dit Scherzo zijn een voor die tijd totaal nieuw klankexperiment. En de jubelende Finale suist voorbij met een niet te stuiten levenskracht en speelplezier tot aan de laatste maat toe.
Clemens Romijn
Voorconcert om 19:30: Trio Inopiné
| Bénédicte Zeitoun | fluit |
| Jorge Alvarez Lorduy | cello |
| Beste Tanağardıgil | piano |
| Bohuslav Martinu (1890-1959) | Trio voor fluit, cello en piano |
| III. Andante – Allegretto scherzando | |
| Carl Czerny (1791-1857) | Fantasia concertante" voor piano, fluit en cello, op.256 |
Trio Inopiné
Beste Tanagardigil, Jorge Alvarez Lorduy and Benedicte Zeitoun started playing together in November at Codarts. They study together chamber music in the class of Henk Guittart.
Beste Tanagardigil started studying at Codarts in September 2015. She was previously studying in Turkey, where she has been awarded with several prizes in international competitions.
Jorge Alvarez Lorduy also began his master studies in Codarts in last September. He obtained in 2014 his Bachelor degree in the Eduardo Martínez Torner Conservatory in Oviedo, Spain. He won several prizes in international competitions and is regularly invited to play with the Basque Country Symphony Orchestra.
Benedicte Zeitoun is in her final year of Bachelor at Codarts. In 2015, she won the Prix d’Harmonie in Rotterdam and she is regularly invited to play with the Rotterdam Philharmonic Orchestra.
All three are passionate about chamber music and enjoy playing together since they met. They are excited to discover always more repertoire as a trio.
volgend concert op dinsdag 10 mei 2016, 20.15 uur:
Jerusalem Kwartet speelt Beethoven, Bartók en Dvořák